RODZAJE INTELIGENCJI I SPOSOBY ICH ROZWIJANIA

Teoria Inteligencji Wielorakiej.

Teoria zakłada, że wszystkie typy inteligencji współistnieją ze sobą. Niektórzy uczniowie mają jeden dominujący rodzaj inteligencji, inni kilka lub nawet wszystkie. Umiejętności wchodzące w zakres poszczególnych typów, nie są od siebie niezależne, współistnieją ze sobą i są ze sobą powiązane. Rozwijając jeden rodzaj wpływamy również na inny. Wszystkie inteligencje współpracują ze sobą. Inteligencje można rozwijać poprzez różne ćwiczenia. Chodzi o stymulowanie nie tylko mocnych stron, ale również i tych słabych. Rozpoznanie możliwości dziecka. Zapewnienie bodźców stymulujących różne rodzaje inteligencji. Najbardziej docenianą w szkole jest inteligencja matematyczno-logiczna
i lingwistyczna. Każde dziecko powinno odkryć swoje zdolności i predyspozycje.
W kolejnym etapie ważne jest dobranie odpowiednich metod dydaktycznych. Ważne jest to żeby jak najwcześniej rozpoznać swoje predyspozycje i dostosować do nich swój sposób zdobywania wiedzy, uczenia się i zapamiętywania. Warto pamiętać, iż dominacja posiadanych rodzajów inteligencji może zmieniać się wraz z wiekiem.

 

 

Wszystkie inteligencje są równoprawne, nie ma gorszej lub lepszej, co jednak nie ma odzwierciedlenia wymaganych rodzajów inteligencji w szkole, które przede wszystkim kładą nacisk na rozwój i wspierają inteligencje lingwistyczną i matematyczno-logiczną. Należy przekazać rodzicom informacje dotyczące profilu inteligencji dziecka, żeby mogli i wiedzieli jak pracować z nim w domu. Rozwijanie wszystkich inteligencji pozwala na wykorzystanie całego potencjału jednostki. Oczywiste jest, że szkoła sama sobie nie poradzi, konieczne jest włączanie rodziców i w miarę możliwości innych placówek.

Istotne wydaje się, także określenie profilu inteligencji nauczyciela, co pomaga uświadomić sobie preferowane metody nauczania

 

Inteligencja interpersonalna – inaczej można nazwać społeczną.

Osoby z tą inteligencją cechuje wysoki poziom empatii, są wrażliwe na potrzeby innych, posiadają umiejętność nawiązywania kontaktów, szybko aklimatyzują się w grupie, lubią współpracować w grupie w grupie, mają zdolności mediacyjne. Są dobrymi przywódcami, organizatorami, mają wielu znajomych, potrafią wpływać na innych. Nie mają problemów
z odczytywaniem mowy ciała, potrafią spojrzeć na świat z perspektywy drugiej osoby. Potrafią załagodzić konflikty.

Rozwijanie:

• gry i zabawy w grupach, praca w parach,
• zabawy dramowe i teatralne,
• uwrażliwianie na potrzeby u uczucia innych,
• wchodzenie w relacje,
• tworzenie historii łączonych,
• rozmowa na różne tematy w grupach i w całej klasie,
• uczenie się od innych,
• opisywanie uczuć i przeżyć osób na zdjęciach i obrazkach,
• rysowanie to o czym mówi druga osoba,
• reprezentowanie przeciwnych argumentów,
• ćwiczenie efektywnego porozumiewania się werbalnego i pozawerbalnego.

 

Inteligencja intrapersonalna (refleksyjna)

Osoby z wysokim poziomem tej inteligencji mają dużą samoświadomość, posiadają zdolność rozpoznawania własnych emocji, nastrojów, potrzeb, motywacji, znają swoje cechy. Cechuje je wysoka automotywacja. Są wrażliwe moralnie, przestrzegają reguł i zasad. Kierują się, intuicją. Cenią sobie prywatność. Czasami postrzegani jako  samotnicy, pragną się odróżniać od innych, postrzegają świat ze swojej perspektywy.  Posiadają umiejętność wyciągania wniosków. Osoby te mają wysokie poczucie własnej wartości, potrafią zachować dystans do siebie. Gorzej radzą sobie z wystąpieniami na forum. Dobrze radzą sobie z pracami pisemnymi. Potrafią i lubią pracować samodzielnie.

Powiązana z inteligencją lingwistyczną

Zwrócenie uwagi na ten rodzaj inteligencji u chłopców,

Rozwijanie-

• prowadzenie dziennika/pamiętnika,
• rozmowa z innymi o tym co się przeżywa,
• nazywanie emocji,
• obserwowanie swojego zachowania,
• pisanie wypracowań typu „Moje…”
• wyobrażanie sobie siebie jako bohaterów różnych opowiadań,
• zastanawianie się jakby postąpili, jakby się zachowali,
• interpretowanie opowiadań w odniesieniu do własnego życia,
• poznawanie mocnych i słabych stron,
• rozmowa na tematy etyczne i moralne,
• dostarczanie słownictwa pomagającego nazwać stany wewnętrzne i przeżycia,
• praca z tekstami skłaniającymi do refleksji,
• stosowanie wizualizacji za pomocą technik relaksacyjnych i przy muzyce.

Inteligencja intrapersonalna w połączeniu z inteligencją interpersonalną pomaga ludziom wybrać najlepszą drogę wżyciu.

Inteligencja muzyczna

Posiadanie inteligencji muzycznej nie musi oznaczać umiejętności komponowania utworów czy nawet gry na instrumencie. Głównym elementem jest wpływ muzyki na nastrój ucznia, na jego odprężenie lub pobudzenie do nauki. Reagowanie ucznia zmianą nastroju podczas słuchania muzyki, na zmianę tempa, rytm. Osoby z wysokim poziomem tej inteligencji cechuje wrażliwość na muzykę, rozumieją złożoność muzyki, potrafią wyodrębnić różne instrumenty w trakcie słuchania utworu. W nauce języków obcych szybko „łapie” akcent. Może posiadać zdolności dobrego mówcy. Szybko zapamiętują melodie i dźwięki.

Uczniowie posiadający inteligencję muzyczną lepiej uczą się przy akompaniamencie muzyki , lubią śpiewać, rapować, rymować.

Rozwijanie

• słuchanie muzyki, chodzenie na koncerty,
• śpiewanie,
• umożliwianie kontaktu z różnymi rodzajami muzyki,
• uczenie gry na instrumentach,
• taniec,
• wprowadzanie elementów muzykoterapii,
• komponowanie,
• rytmiczne powtarzanie lub śpiewanie definicji i formułek,
• nazywanie dźwięków jakie się słyszy,
• opisywanie jak się zmienia nastrój podczas słuchania różnych utworów,
• ćwiczenia wymowy, akcentu.

Wyniki wielu badań wskazują na połączenie uzdolnień muzycznych z matematycznymi
i w naukach ścisłych.

Inteligencja kinestetyczna – inaczej ruchowa

Osoby z wysokim poziomem tej inteligencji mają dobrą koordynację ruchową, poczucie równowagi, są świadome swojego ciała Duże znaczenie ma dla niej również zmysł dotyku, kontakt fizyczny. Są zręczne i elastyczne, mają dobry refleks. Posiadają uzdolnienia manualne. Sprawnie posługuje się przedmiotami Potrafi ruchami ciała wyrazić swój stan psychiczny i emocjonalny. Dobrze komunikuje się poprzez mowę ciała i gesty. Mają dobrą kondycję fizyczną. Mają dobre wyczucie czasu.

Uczą się przez ruch i praktyczne wykonywanie czynności oraz dotyk. Poruszają lub bawią się rzeczami podczas słuchania.

Rozwijanie

• zajęcia ruchowe, taniec, sport, aerobik,
• zajęcia plastyczne, techniczne, rzeźbienie,
• majsterkowanie,
• odgrywanie scenek sytuacyjnych,
• praca w grupach,
• umożliwienie ruchu podczas zajęć, przemieszczanie się po klasie,
• odgrywanie ról,
• gra w kalambury,
• tworzenie modeli, symulacji,
• zajęcia w terenie, kręcenie filmów,
• powtarzanie materiału podczas spacerów, sprzątania,
• rysowanie układów rzeczy na dużych arkuszach, podłodze.

Inteligencja ta powiązana jest z inteligencją wizualno- przestrzenną.

Inteligencja przyrodnicza

Osoby z wysoką inteligencją przyrodniczą interesują się przyrodą, zwierzętami, podróżami. Są proekologiczni, preferują życie zgodne z naturą. Lubią przebywać na wolnym powietrzu, hodować zwierzęta, uprawiać rośliny, obserwować zjawiska zachodzące w przyrodzie. Klasyfikują przedmioty w hierarchie ( mogą to być też np. auta-umiejętność rozpoznawania marek i rodzajów przedmiotów), lubią oglądać albumy, kolekcjonować okazy.

Rozwijanie

• spędzanie czasu na świeżym powietrzu,
• podróżowanie, organizowanie wycieczek,
• chodzenie na spacery,
• pielęgnowanie ogródka,
• hodowanie zwierząt,
• prowadzenie obserwacji,
• zapamiętywanie rzeczy w ich naturalnym środowisku,
• uczenie się na dworze,
• oglądanie programów przyrodniczych,
• zapewnienie różnych narzędzi ( mikroskop, szkła powiększające),
• chodzenie do zoo, do muzeum przyrodniczych.

 

Inteligencja wizualno- przestrzenna

Potrafią korzystać z map, diagramów, tabel. Mają dobrą orientację przestrzenną. Bez problemu poruszają się w przestrzeni trójwymiarowej. Używają obrazów do uczenia się- myślą za pomocą obrazów. Na osoby z wysoką inteligencją wizualno-przestrzenną oddziaływują obrazy, kolory, wzory, kształty. Lubią malować, rysować  oglądać filmy.
W trakcie nauki korzystają z plakatów i plansz, podkreślają ważne informacje na kolorowo. Są wrażliwe na szczegóły. Łatwo odtwarzają obrazy z pamięci

Rozwijanie

• gry typu podchody,
• budowanie map pamięci,
• czytanie map i diagramów,
• konstruowanie różnych rzeczy, rozkręcanie i składanie różnych przedmiotów,
• przemeblowywanie pomieszczeń,
• projektowanie, malowanie,
• ilustrowanie historii, układanie puzzli,
• gra w szachy,
• układanie klocków,
• wizualizacje., praca nad wyobraźnią (wyobrażanie sobie różnych przedmiotów, scen),
• przedstawianie pomysłów w formie graficznej,
• zapoznanie z różnymi technikami rysowania,
• rysowanie do muzyki,
• przedstawianie uczuć za pomocą abstrakcyjnych wzorów,
• zabawa w mentalne chowanego,
• rozwijanie kreatywności,
• interpretacja abstrakcyjnych obrazów,
• robienie kolarzy,
• stosowanie pomocy wizualnych.

Inteligencja matematyczno – logiczna

To umiejętność myślenia abstrakcyjnego i ustrukturalizowanego, zdolności w naukach ścisłych. Osoby z wysokim poziomem tej inteligencji nie mają trudności z rozwiązywaniem problemów związanymi z otaczającą rzeczywistością, z myśleniem przyczynowo- skutkowym. Opisują rzeczywistość zwięźle i krótko. Są to osoby systematyczne, dokładne, zorganizowane. Lubią sprawdzać prawidłowości, stawiać hipotezy, analizować i syntezować obrazy. Używają różnych schematów (liczbowych, kolorystycznych). Charakteryzuje
je myślenie koncepcyjne, planowanie. Interesują ją różne zależności i związki między rzeczami, zachowaniami, wydarzeniami.

Rozwijanie

• stosowanie zagadek, labiryntów, gier logicznych,
• gra w szachy,
• przedstawianie faktów w sposób logiczny i uporządkowany,
• szukanie zależności między rzeczami,
• rozwiązywanie problemów,
• robienie rzeczy według instrukcji,
• zgadywanki arytmetyczne,
• gra w kółko i krzyżyk,
• przewidywanie co się wydarzy, przedstawianie ciągów zdarzeń,
• wyciąganie wniosków,
• gry detektywistyczne,
• rozszyfrowywanie kodów,
• liczenie w pamięci,
• rozwijanie myślenia dedukcyjnego i indukcyjnego,
• ćwiczenie z porządkowaniem liczb, szacowaniem.

 

Inteligencja lingwistyczna – językowa, werbalna

To wysoka umiejętność posługiwania się i manipulowania językiem wzorami, systemami, schematami. Osoby z wysokim poziomem tej inteligencji mają bogaty słownik, nie mają problemów z posługiwaniem się słowami, lubią pisać, tłumaczyć i czytać. Łatwo im przychodzi nauka języków obcych. Lubią formalne przemówienia, kreatywne pisanie. Lubią rozmawiać, prowadzić debaty.

Łatwo zapamiętują i robią notatki podczas lekcji. Uczą się słuchając, pisząc, dyskutując

Rozwijanie

• kończenie bajek,
• czytanie różnorodnych tekstów,
• gra w scrabble,
• rozwiązywanie krzyżówek,
• gry słowne,
• tworzenie poezji,
• pisanie historyjek, wierszy, opowiadań,
• ćwiczenie mówienia i czytania bez przygotowania, opowiadania,
• powtarzanie informacji własnymi słowami,
• ćwiczenie kreatywności,
• gra w „państwa miasta”,
• układanie quizów,
• stosowanie opisowego języka,
• korzystanie ze słowników,
• słuchanie opowiadań.

Najbardziej dopasowana inteligencja do współczesnego systemu edukacji.